Wuhan Karantinaya Erken mi Son Verdi ?

Çin Hükümeti 1 Nisan Çarşamba günü dünyaya, Wuhan şehrinde uygulanan karantinayı sona erdiğini duyurdu. KOVID 19 salgınının merkezi olarak kabul edilen şehirde, 77 gündür sokağa çıkma yasağı ve birçok katı tedbirler uygulanmaktaydı. Karar, şehrin sokaklarını kavuşan insanların duyguları ile doldursa da, diğer taraftan korkutucu bir tartışmanın fitili ateşlendi. İşin bir ucunda uygulamanın devam etmesi gerektiğini düşünenler dururken, diğer tarafında ekonominin çarklarının yavaşta olsa bir an önce dönmeye başlaması gerektiğini savunanlar yer aldı. İkinci görüşe göre, hızlı şekilde harekete geçilmez ise dünyanın varlık anlamında karanlık bir çağa gireceği düşünülmekte. Ve maalesef işin iki ucu da temiz değil. Standart and Poors baş ekonomisti Ann Bovino’ nun dediği gibi normalleşmenin uzun sürmesi toparlanmayı imkansız hale getirme riski taşırken, kontrolsüz bir açılışın salgında ikinci bir dalga yaratma tehlikesi var. Yönetim şuan için orta bir yol seçmiş gibi gözüküyor. Çünkü sokağa çıkma yasağı kalktı, ancak katı önlemler sürmekte. Okulların açılış tarihi belli değil, işyerlerinin büyük kısmı halen kapalı. Sokaklar boş ve sokak ve apartman bazında karantinalar devam etmekte.

Ekonominin hızlı şekilde normalleşmesini isteyenleri anlamak için, Wuhan şehrine biraz daha yakından bakmamız gerekir. 11 milyon kişinin yaşadığı bu şehir, Çin’ in lojistik üstü ve en işlek yolu olarak bilinir. Çin büyümesinin motorudur. Örneğin 2019 yılında Çin genelde yüzde 6,1  büyür iken, bu hız Wuhan’ da yüzde 7,8 olarak gerçekleşmiştir. Aradaki 1,7’ lik bant yüzde 25’ e denk gelir. Dünyanın en büyük 500 şirketinin yaklaşık 300 tanesi bu bölgede faaliyet göstermektedir. Dünya çelik üretiminin önemli bir kısmını gerçekleştirir ve otomotiv sanayiinde yer işgal eder. Peugeot, Citroën, General Motors ve Honda coğrafyada kuruluş ve iştirakleri olan firmalardır. Ve ayrıca önemli bir Üniversite şehridir. Dolayısıyla Wuhan’ ın kapalı olması, dünya üretimi ve lojistik özelliklerinden dolayı, dünya tedarik zinciri açısından önem arz eder.

Buna karşılık karantinanın uzatılması gerektiğini düşünler ise, pandemide ikinci bir dalga geleceği endişesi taşırlar. Bunun gerekçeleri ise hafife alınır gibi değil. Her ne kadar Çin Dünya Sağlık örgütüne 18 Mart ile 1 Nisan tarihleri arasında sadece üç vaka bildirmiş olsa da, bu sayılardan şüphe duymak için nedenlerimiz var. Çin Stratejik Araştırmalar ve Uluslararası Araştırmalar Enstitüsü Mütevelli Heyeti üyesi Scott Kennedy, merkezi yönetimin bazı bilgileri Wuhan benzeri yerel yönetimlerden sıklıkla sakladığından bahsetmekte. Wuhan’ ın da aynı şekilde merkezi yönetime doğru bir raporlama yapmıyor olması olasılık dahilinde. Ayrıca bildirilen ve istatistiklere geçen vakalar semptomatik. Rakamlar asemptomatik, yani bir belirti göstermeden ve hastalığa yakalanmadan dolaşan, ancak virüsü yayan insanları içermemekte. Times’ ın haberine göre komünist partiye yakınlığı ile bilinen Çin yayım organı The Healt, Wuhan’ da Mart ayı içerisinde 20.000 asemptomatik vaka olduğunu yazdı. Ancak gazete toplatıldı. Dolayısı ile Wuhan’ ın açılması durumunda, Wuhan’ da ki bu kişiler ilk önce Wuhan sokaklarına ardından ise Çin ve Dünya’ ya dağılacak. Şehrin lojistik olarak önemini anlatabilmek için Ocak ayında şehirden transit geçen yolcu sayısının 15 milyon olduğunu söylemek yeterli sanırım.

Ancak bunlara rağmen şuan şehir kısıtlıda olsa açılmış durumda. Bir çok yerde yollar boş ve dükkanlar kapalı. İşlerin evden yürütülmesi teşvik ediliyor. Hala insanlar hastalığın yayılmasını engellemek amacıyla katı bir gözetim altında tutulmakta. Bu kısıtlı açılışı ünlü hakemli tıp dergisi The Lancet yayımladığı bir araştırma ile eleştirdi ve bu erken açılışın Ağustos ayında salgına yeni bir zirve yaşatabileceğini yazdı.

Dünya zor bir kararın arifesinde. Elimizdeki tek silah olan izolasyonu kullanmamız halinde, dünya tedarik zincirini önemli bir kesintiye uğratmamız söz konusu. Bunun işsiz milyonlar yaratacağı aşikar. Ve bu sürece, 2008 krizi ile karşılaştırdığımızda, yaklaşık dört kat daha fazla borçlu girdiğimizi eklemek isterim. Ayrıca gelişmiş Batı, üretimin birçok kısmında ucuz işgücünden dolayı, doğuya bağımlı durumda. İtalya’ da, İspanya’ da veya diğer Avrupa ülkelerinde hastanelerde basit koruyucu maskeler dahi bulunmamakta. Nedeni daha verimli olduğu için Çin’ den satın almayı tercih etmeleri. İşleri akışına bırakıp, ekonomiyi çalıştırmamız halinde ise, entegre bir tavuk çiftliğine yabancı bir virüsün girmesi halinde olacaklarla yüzleşme riskimiz var. Bir yanda ekonomik zorluklar, diğer tarafta insan hayatı. Ve bu işten kolay bir çıkış yok gibi görülüyor.

Üstelik işin başında dahi değiliz henüz.